Ciąg liczb Fibonacciego jest używany przez wielu inwestorów na całym świecie. Istnieje też rozległa literatura na ten temat, nie tylko dotycząca użycia liczb Fibonacciego
w tradingu, ale także w matematyce czy architekturze. Liczby Fibonacciego w inwestycjach najczęściej używane są w dwojaki sposób: jako zniesienia wyznaczające poziomy ceny
w pionie oraz jako poziomy docelowe ceny w czasie (poziomie).

Leonardo Fibonacci był jednym z najsłynniejszych matematyków włoskich. Efektem jego dociekliwości matematycznej było stworzenie ciągu liczb, które posiadają ciekawe własności i które często występują samoistnie w naturze jako idealne odwzorowanie proporcji. Interesujący nas ciąg przedstawia się w skrócie w ten sposób: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 itd. Interesująca nas liczba powstaje przez zsumowanie dwóch wcześniejszych, przykładowo: 1+2=3; 2+3=5; 5+8=13 itd. Kolejną ciekawą właściwością ciągu jest fakt, że jeśli podzielimy liczbę przez liczbę następna w ciągu, zawsze otrzymamy wynik zbliżony do wartości 0,618, przykładowo: 5/8=0,625; 34/55=0,618; 89/144=0,618 a jeśli podzielimy liczbę przez jej poprzedniczkę to otrzymamy wynik oscylujący wokół wartości 1,618, np. 55/34=1,617, 144/89=1,6179, 233/144=1,618 – obie te właściwości znane są w geometrii jako złoty podział. Jeżeli chcielibyśmy podzielić liczbę przez drugą z kolei liczbę zawsze otrzymamy wartość bliską 0,382, przykładowo: 34/89=0,382, 55/144=0,381 itd. Ciąg ma bardzo wiele ciekawych właściwości jednak powyższe są dla nas najistotniejsze.

W analizie technicznej najczęściej spotykane wartości to: 0,236; 0,382; 0,500; 0,618; 1; 1,382 i 1,618. Na szczęście jest to metoda tak popularna wśród inwestorów, że programy do analizy technicznej posiadają wbudowane narzędzia do wyliczania zniesień o odpowiadających wartościach. Traderzy używają zniesień Fibonacciego do oznaczania wsparć/oporów, miejsc docelowych (czyli miejsc realizacji zysków oraz zleceń obronnych stop loss).

GBPUSD Fibonacci levels

Ilustracja powyżej pokazuje, parę GBP/USD, wykres godzinny. Jak widać na wykresie, wyznaczając za pomocą zniesień Fibonacciego linię łączącą szczyt i dołek ruchu, udało nam się wyznaczyć prawdopodobne poziom w których cena może zawrócić po korekcie. W tym przypadku ważnym poziomem okazało się wsparcie na 1,34522 (61,8%), gdzie cena odbiła się. Było to zatem dogodne miejsce do zajmowania kolejnych krótkich pozycji po korekcie. Wykres USD/JPY poniżej przedstawia podobną sytuację wykorzystania poziomów Fiboacciego:

USDJPY - Fibonacci levels

Aby wyznaczyć poziom docelowy w których inwestor śmiało może zrealizować zyski (ustawić zlecenia take profit) – na wykresie jest to poziom 161,8% (109,621) – należało wyznaczyć poziomy od dołka (105,9830) do poziomu 107,7660 gdzie znajduje się lokalny szczyt. Następnie wyznaczamy poziomy Fibonacciego za pomocą narzędzia ABCD. Wyznaczony poziom 161,8% uznajemy za linię realizacji zysków. Oczywiście to od inwestora zależy jakie poziomy uznaje za najistotniejsze i w jaki sposób będzie wyznaczał zniesienia Fibonacciego. Wszystko to jest sztuką, którą nabywa się z czasem.

Ciekawym sposobem wyznaczania poziomów Fibonacciego jest wykorzystanie do tego celu cen maksymalnych, minimalnych oraz automatycznie dopasowujących się między nimi linii wyznaczonych przez poziom 0,618 oraz 0,382. Na poniższym wykresie zbudowaliśmy w Exerii automatyczne linie wsparcia i oporu.

Linie te zbudowaliśmy korzystając z funkcji budowania własnych wskaźników w Exerii. Użyliśmy do tego funkcji dodawania serii danych (Indicator Glue – na poniższym wykresie) oraz modyfikowania serii danych (Indicator Modifier):

Exeria Indicator Glue

 

Podobne techniki można stosować na średnich a inwestor może dowolnie dobierać okresy i rodzaj średnich.  Technika ta zwalnia inwestora przed ciągłym wyznaczaniem i kreśleniem poziomów na wykresie, oszczędzając tym samym czas oraz jest elastyczna – dopasowuje się automatycznie do aktualnej sytuacji na rynku.

Podsumowanie:

  • Liczby Fibonacciego są ciekawym elementem otaczającego nas świata.

  • Wyznaczanie poziomów cenowych przy użyciu zniesień Fibonacciego jest elementem subiektywnej oceny.

  • Najważniejsze poziomy to: 23,6%, 32,8%, 61,8%, 100%, 1,382 i 1,618.

  • Poziomy służą do wyznaczania poziomów docelowych (miejsc, gdzie można realizować zyski) lub miejsc obronnych (miejsc gdzie inwestor ustawia zlecenie stop loss).